Het hindoeïsme en het boeddhisme bestaan in Cambodja al zo’n tweeduizend jaar zonder veel problemen
naast elkaar. De eerste tien eeuwen overheerste het mahayana-boeddhisme, vanaf de 10e eeuw trad het hinayana-boeddhisme sterk op de voorgrond en is nu de staatsgodsdienst. Het hinayana-boeddhisme kwam via Sri Lanka
Cambodja binnen en wordt de zuidelijke school genoemd. Gedurende het bewind van de Rode Khmer is geprobeerd om alles wat met godsdienst te maken had uit te roeien; na het
verdrijven van de Rode Khmer bloeide het boeddhisme weer op en is nu weer een belangrijke drijfveer in het Cambodjaanse samenleving. Het religieuze leven van de Cambodjanen staat in het teken
van de ‘triratna’, de ‘drie edelstenen’: Boeddha, ‘dhamma’ (de leer van Boeddha) en ‘sangha’ (de monniken). Het hinayana-boeddhisme in Cambodja is verweven met animisme en
voorouderverering.
Boeddhisme algemeen
Het boeddhisme is in de 6e eeuw v.Chr. in India ontstaan. De grondlegger was Siddharta Gautama (560-480 v.Chr.). In
Thailand houdt men onze jaartelling aan, maar ook de boeddhistische telling wordt wel gebruikt. Hoewel niet precies bekend is wanneer Boeddha werd geboren, houdt men als geboortejaar 543 voor Christus aan. Het jaar 2004 is
2546 in de boeddhistische jaartelling.
Kern van de leer van Boeddha zijn de vier edele waarheden:
1.
Het leven is lijden.
2.
De oorzaak van dit lijden is de begeerte en het hechten aan het leven. Daardoor zit de mens gevangen in een heilloze kringloop van geboorte, sterfte en wedergeboorte.
3.
Door de begeerte los te laten en zich te onthechten kan de mens het lijden opheffen.
4.
Het achtvoudige pad (juist inzicht, leven, streven, mediteren, denken, doel, woord en daad) is de enige
uitweg uit de heilloze kringloop van reïncarnatie en leidt naar nirvana, de toestand van gelukzaligheid.
Door zicht te houden aan enkele grondbeginselen kan de mens zijn lot of ‘karma’ beïnvloeden. De Vijf Geboden zijn: niet doden, stelen, overspel plegen, liegen en alcohol, tabak of drugs gebruiken.
Het boeddhisme is eigenlijk geen godsdienst, maar een filosofisch stelsel en een levenshouding. Er zijn geen goden. Het boeddhisme kent wel monniken, maar weer geen kerkelijke organisatie.
De koning is traditioneel de beschermer van alle godsdiensten.
Na de dood van Boeddha viel de religie uiteen in twee richtingen: het mahayana-boeddhisme en het hinayana-boeddhisme.
Het mahayana-boeddhisme gaat uit van de universele verlossing van alle levende wezens en wordt daarom het ‘grote voertuig’ genoemd. Deze stroming kent ‘bodhisattwa’s’, stervelingen die de verlichting al hebben bereikt, maar op aarde blijven om de mensen de juiste weg te wijzen. Het mahayana-boeddhisme heeft zich onder andere verspreid over China, Nepal, Japan, Korea en Vietnam.
Het hinayana- of theravada-boeddhisme staat ook bekend als ‘School van de Ouderen’ en komt vooral voor in Cambodja, Sri Lanka, Myanmar, Thailand, Indonesië, Maleisië en Zuid-India. Deze richting binnen het boeddhisme beperkt zich tot de individuele verlossing van de mens, zonder tussenkomst van
anderen, en heet daarom het ‘kleine voertuig’. Wie zelfstandig de verlichting bereikt, wordt ‘arhat’. Deze status is echter alleen voorbehouden aan de monniken. Leken kunnen tijdens hun leven op aarde hoogstens iets toevoegen
aan hun karma en herboren worden in een hogere positie. Men kan zijn karma verhogen door het doen van goede werken, zoals het geven van aalmoezen aan monniken en donaties aan
tempels. Het onbaatzuchtig geven of ‘dana’ is dan ook de belangrijkste vorm van deugdzaamheid die leidt tot een goed karma.
Uit een reisverslag:
"In Angkor Wat ontmoetten we een jonge boeddhistische monnik die ons van alles uitlegde over het Boedhisme en ons vervolgens uitnodigde om 's middags met hem en zijn mede-monniken te chanten. Haha jaaa, je raadt het al. Daar zit je dan om 5 uur 's middags in Cambodja met 15 monniken om je heen die in trance zitten te chanten. Speciale ervaring kan ik je vertellen".
(De liturgische chanten worden gezongen door monniken, vooral in koren met keelklanken, en kunnen gewijd zijn aan meditatie, maar ook aan ceremonies)